Bloemen, kleur en symboliek

Kleur is een belangrijk en opvallend expressiemiddel.
Ook neutrale kleuren, zoals grijs, zwart, zilver, zandkleur en groen zijn belangrijk in een schikking, zij brengen rust en harmonie in het geheel.  In grote ruimten is het belangrijk dat er vooral veel van eenzelfde kleur gebruikt wordt, anders valt het geheel weg.
Kleur werkt sterk op ons gevoel, het kan afstoten, opwekken of juist boeiend zijn. En geeft in alle opzichten ‘kleur’ aan ons leven.

Het kerkelijk jaar in kleur

Advent
3e zondag Advent
1e Kerstdag
2e Kerstdag
Epifanie/Verschijning
Doop van de Heer
Zondagen na Epifanie
Veertigdagentijd
4e zondag van Veertigdagentijd
Palmzondag
Witte Donderdag
Goede Vrijdag
Stille Zaterdag
Pasen
Paastijd
Hemelvaart
Pinksteren
Zondagen na Pinksteren

Paars
Roze
Wit
Wit of Rood
Wit
Wit of Groen
Groen
Paars
Roze
Rood of Paars
Wit
Rood, Paars of Zwart
Wit
Wit
Wit
Wit
Rood
Groen

kleurencirkel kerkelijk jaar


Bijzondere dagen:

Bij bijzondere dagen kan van de gebruikelijke kleuren worden afgeweken.
In het algemeen gelden voor bijzondere dagen de volgende kleuren:

Feesten van de Heer
Quartertemperdagen
Mariafeesten
Gedachtenis aan martelaren
Feestdagen van heiligen
Doop
1e Communie
Belijdenis, Vormsel
Bevestiging ambtsdragers
Huwelijk
Uitvaart

Wit of Goudkleur
Paars
Wit of Blauw
Rood
Wit
Wit
Wit
Rood of Wit
Rood
Wit of Rood
Wit, Paars, Groen, Grijs/Zwart




Kleuren en hun symboliek

Blauw

hemel, rust, vertrouwen

  • hemel en het hemelse
  • trouw
  • In het Westen een Mariakleur
  • water

Bruin

armoede, nederigheid, afbraak

  • aarde
  • herfst
  • broeders en zusters van Franciscus en Clara van Assisi dragen bruine habijten

Geel

Licht, luister, glorie:

  • Voorjaar, nieuw
  • Zomer, zon, energie
  • soms de vervangende kleur voor goud
  • In Portugal wordt geel soms gebruikt in plaats van wit bij kerkelijke feesten

Afgunst, verraad:

  • Judas wordt met de kleur geel afgebeeld
  • signaalkleur

Goud

Goddelijkheid, rijkdom

  • verwijzing naar de Eeuwige, naar het goud van de zon.
  • edelmetaal, duurzaam en zeldzaam waardoor het representatief is voor goddelijkheid of koninklijkheid.
  • God toegewijde mensen, zoals heiligen, krijgen op afbeeldingen een goudkleurige stralenkrans (nimbus, aureool), een ‘gouden zon rond hun hoofd

Grijs

neutraliteit, soberheid

  • vergankelijkheid en rouw
  • kleding van veel kloosterorden
  • wereldlijke verzaking
  • grijs staat voor onthechting, overgang tussen het zwart van de dood en het Hemels Licht.
  • er zijn geen planten met grijze bloemen maar wel planten met grijs loof zoals Artemisia of Alsem en Santolina – Heiligenbloem, IJslands mos
  • ondergrond voor liturgische schikking Gedachtenis

Groen

Hoop, groei, leven en toekomst:

  • gras en blad dat in de lente verschijnt
  • Psalm 52 vers10 Als beeld van een gezalfde, een rechtvaardige, wordt een groene olijfboom genoemd
  • Jeremia 17 verzen 7 en 8: ‘Gezegend is hij die op de Heer vertrouwd en zich veilig weet bij Hem. Hij is een boom aan de rivier met wortels tot in het water. Hij heeft geen last van hitte, zijn bladeren blijven groen’
  • als een kruis groen is afgebeeld wordt het nieuwe leven benadrukt.
  • kleur van de hoop, in gebruik voor de zondagen door het jaar.
  • Soms wordt groen zelfs bij een uitvaart gebruikt
  • in de Middeleeuwen beschouwd als de kleur van de Heilige Geest.
  • verwijzing naar het leven of, zoals de geloofsbelijdenis het formuleert: ‘Ik geloof in de Heilige Geest, die Heer is en het leven geeft’.

Paars

ingetogenheid

  • De kleur van Advent en de veertigdagentijd.
  • kleur van bezinning en voorbereiding
  • De kleur wordt vaak  bij een uitvaart gebruikt.


Purper

Heilig, goddelijk, koninklijk, gezag

  • De mantels van koningen en priesters in de Bijbel waren purper. Er waren verschillende purpervarianten van violet, blauw tot diep rood;
    een kostbare kleur die bereid werd uit een kleurstof afkomstig van purperslakken.
  • ‘Over de tafel van toonbroden spreidden zij een purperen kleed uit….’
  • Marcus 15: 17‘ Ze trokken hem een purperen gewaad aan, vlochten een kroon van doorntakken en zetten hem die op’
  • Lucas 16: 19 ‘Er was eens een rijke man die gewoon was zich te kleden in purperen gewaden en fijn linnen en die dagelijks uitbundig feestvierde.’

Rood

Leven, liefde

  • scharlakenrood en karmijnrood zijn kleurstoffen afkomstig van insecten die onder meer voorkomen op eiken in Israel.
  • kleur van het vuur – brandende liefde en de Heilige Geest.
  • Pinksterfeest: de Geest daalt in vurige tongen neer op de apostelen.
    ‘Er verschenen aan hen een soort vlammen, die zich als vuurtongen verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten en allen werden vervuld van de heilige Geest’ – Handelingen 2 vers 2.
  • bij vieringen waarin de betekenis van de Geest een rol speelt, zoals bij het vormsel, de belijdenis en de bevestiging van ambtsdragers.
  • in plaats van wit bij een huwelijksviering rood

Lijden, offer

  • bloed, levenskracht van elk levend wezen
  • liefde die zich offert, gebruikt op bijvoorbeeld Palmzondag en Goede Vrijdag en op dagen waarop martelaren herdacht worden

Roze

Licht dat doorbreekt

  • teerheid, tederheid, blijdschap
  • In het kerkelijk jaar zijn er twee zondagen waarop het licht van het op handen zijnde feest al doorbreekt en het roze voor even de plaats inneemt van het paars:
    – de derde zondag van advent – Gaudete
    – de vierde zondag van de veertigdagentijd – Laetare

Wit

Vreugde, feest, waarheid, reinheid

  • Het is de kleur van sneeuw die ongereptheid en zuiverheid oproept.
  • Alle zichtbare kleuren tezamen vormen de ‘kleur’ wit
  • liturgische kleur voor de grote feesten zoals Kerstmis, Epifanie, Pasen en de Paastijd
  • gebruikt bij doop, huwelijk en soms uitvaart
  • De kleding van de meeste religieuzen bevat wit, vaak als onderkleed. Priesters dragen onder hun kazuifel een witte albe.
  • Jesaja 1: 18 ‘Zouden uw zonden,die als scharlaken zijn, wit kunnen worden als sneeuw?’
  • Openbaring 7: 13-14 “Een van de oudsten sprak mij aan: ‘Wie zijn dat daar in het wit, en waar komen ze vandaan?’
    Ik antwoordde: ‘U weet het zelf, heer.’ Hij zei tegen me: ‘Dat zijn degenen die uit de grote verschrikkingen gekomen zijn. Ze hebben hun kleren witgewassen met het bloed van het lam.”‘
  • Vervangbaar door zilverkleur

Zwart

Duisternis, diepe rouw, wereldverzaking: er is geen licht meer

  • Psalm 38: 7 ‘Ik loop gebogen, diep gebukt, ik ga in het zwart gehuld, dag in dag uit.’
  • Als teken van wereldverzaking en nederigheid dragen veel religieuzen een zwart bovenkleed.
  • werd gebruikt als liturgische kleur op Goede Vrijdag tegenwoordig wordt vaak donkergrijs gebruikt.