Blasius van Sebaste
Windmolens in het dal van de Têt (Pyreneeën)
Blasius, vanwege zijn naam “de blazer” genoemd, stond als helper in nood erom bekend dat hij de wind kon beïnvloeden. Hij werd beschermheilige van eigenaars van windmolens.
Wind, geest, adem
Er bestaat een betekenisvolle relatie tussen wind, geest en levensadem. Kerkvader Cyrillus van Alexandrië (vroeg 5e eeuw) wijst daarop. In Genesis, het boek dat over de schepping spreekt, blaast God de mens leven in. En ook Jezus blaast na zijn dood zijn leerlingen leven in, wanneer hij aan hen verschijnt. Hij zegt:
‘Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit.’ Na deze woorden blies hij over hen heen en zei: ‘Ontvang de heilige Geest’ (evangelie volgens Johannes 20, 21-22).
Blasius van Sebaste (in Armenië) leefde omstreeks het jaar 300. Hij wordt in het westen op 3 februari herdacht, de dag na Maria Lichtmis, waarop kaarsen werden gewijd en zo nieuw leven ingeblazen werd.
Blasiuszegen
Er bestaat voor deze feestdag een zogenaamde ‘Blasiuszegen’. Op afbeeldingen zien we Blasius met twee gekruiste kaarsen. Hiermee riep men bij keelziekten zijn hulp in. Een legende verhaalt dat hij een kind redde van de dood. Het kind kreeg geen lucht meer en dreigde te stikken nadat het een visgraat had ingeslikt die zijn luchtpijp blokkeerde. Een roep om levensadem.
Zegen van de heilige Blasius:
Uw naam staat onder ons in hoge eer:
ter kerke gaan wij op uw feest, met velen,
hoe licht en snel bezeerd zijn onze kelen
hier in dit land van guur en wisslend weer.
Zie, ieder die vertrouwvol tot U gaat,
en langs zijn keel de kaarsen zich voelt kruisen,
denkt aan de regens, die gestadig ruisen,
en aan ons rauw, verraderlijk klimaat. (…)
Uw zegen heeft ons aller vast vertrouwen,
zij helpt ons heen door nevel, vocht en wind (…)
(…) bescherm ons dan, en weer van ons de pijn,
de schorheid, heesheid, en de vele kwalen,
het hijgend en benauwend ademhalen –
Bron: Wierookgraan – H. Kuitenbrouwer en Gabriël Smit, Het Spectrum, Utrecht, 1944
In bijvoorbeeld Reeuwijk en Gouda zijn met inzet van kerkgangers windmolens geplaatst door de Vereniging de Windvogel. Ga eens te rade op de website van Groene Kerken.nl, om inspiratie op te doen: wat kan een Groene kerk vandaag concreet doen?
Blasiusbroodjes werden vooral in Duitsland, Zwitserland en Nederland gebakken. De roggebroodjes zouden helpen tegen keelpijn. Men gebruikte 100% roggemeel: het goedkope graan voor arme mensen.
Traditie kan inspireren (een nieuwe wind blazen). Traditie verdient soms navolging …
Tekst en foto’s Tini Brugge