De gedenkdag van Cunegunda (of: Kunigondis) van Bamberg is op 3 maart. Het koninginnekruid is naar haar genoemd. Een bezoek aan de Michaelkerk in Bamberg (Duitsland) is de moeite waard. De kerk laat prachtige plafondschilderingen zien van allerlei geneeskrachtige kruiden.

Koninginnekruid

Cunegunda leefde omstreeks het jaar 1000 (ca. 980 – 1039). Ze was dochter van een graaf uit Luxemburg en trouwde in 999 met keizer Hendrik II. Ze werd door een bisschop tot koningin gekroond (1002) en later door de paus tot keizerin (1014). Na de dood van haar man (1024) werd ze benedictines in een klooster in Kaufungen bij Kassel dat zij zelf gesticht had. Het was een weg die wel vaker door rijkere weduwes werd gekozen. Men behield een eigen vrijheid, vond een zinvol doel om voor de leven en was geborgen in een gemeenschap, ofwel: genoot goede bestaanszekerheid.

Het koninginnekruid of leverkruid herinnert aan haar Duitse naam: Sankt Kunigundenkraut. De Latijnse naam voor leverkruid (Eupatorium cannabinum) was een bekend middel bij leverziekten. De kruidkundige en botanis Dodoneus (16^e eeuw) schreef dat ’het de lever soo dienstelijck is’. Het ‘Eu’patorium betekent ‘goed’ voor de lever. De toevoeging ‘cannabinum’ verwijst naar de hennepachtige bladeren.

Heel bijzonder is het plafond van de kerk in Bamberg. De kerk staat bij het benedictijnerklooster dat Cunegunda daar stichtte. De plafondschilderingen met geneeskrachtige kruiden, waaronder het koninginnekruid, stammen uit de 17e eeuw. In een tijd dat het lezen niet algemeen was, kreeg men zo aanschouwelijk onderwijs: de kerk als leerschool van de natuur.

Zie ook meer algemeen de heiligenkalender en voor de symboliek van planten inspiratie-tuinen

Tekst en foto’s Tini Brugge