‘Dat wij als wachters op de muren zijn…’
Jesaja 62, vers 6:
“Jeruzalem, op uw muren heb ik wachtposten uitgezet;
heel de dag en heel de nacht, nooit mogen zij zwijgen”
‘Dat wij als wachters op de muren zijn,
geroepen om het zwijgen te verbreken,
een klein begin van opstanding, een teken.’
– Refrein –
tekst: René van Loenen
muziek: Kees Schuurman
Lied
Dit lied verbindt op een schitterende manier enerzijds Gods oproep om van onze samenleving zijn gedroomd ‘Rijk’ te maken, en anderzijds onze analyses van die samenleving.
Dit vers maakt deel uit van een lange lofzang op Sion-Jeruzalem. De wachtposten staan hier als symbool van de profeten die enerzijds ononderbroken bij God moeten aandringen dat Hij haast zou maken met die redding, maar die anderzijds ook alert moeten zijn en hun volk dienen te waarschuwen voor dreigend gevaar buiten (én zeker ook binnen) de muren. Van Loenen betrekt dit bijbels beeld op onze hedendaagse situatie en maakt er een bede van. Wij worden nú opgeroepen de taak van de wachters, de profeten, op ons te nemen. We zijn geroepen om het zwijgen te verbreken, daar waar het welzijn van al wie en wat leeft op onze aarde, in gevaar is of al geschonden wordt. Het is een klein begin van opstanding, een goed teken als mensen waakzaam zijn.
– Christelijke gemeenschap Gent –
Het lied is te vinden in de bundels:
Zingt Jubilate lied 769 en Zingend geloven lied 4-50
7-Sprong
Van 1 september tot 4 oktober vieren kerken wereldwijd de Scheppingsperiode. De Vlaamse organisatie Ecokerk geeft jaarlijks een katern uit met liturgisch materiaal voor deze periode. De Laudato Si’ werkgroep Nederland heeft het materiaal wat aangepast aan de Nederlandse situatie. Rode draad dit jaar is weer de visie van Laudato Si’ over de zorg voor ‘het gemeenschappelijk huis’. Het katern sluit aan bij het 7-jaren programma dat het Vaticaan afgelopen mei lanceerde met de uitnodiging aan alle geledingen van de Kerk om een veranderingsproces te beginnen dat zeven jaar duurt. Om duurzaam te worden in de geest van de integrale ecologie van Laudato Si’, onderscheidt men 7 grote doelstellingen.
Die periode van 7 jaar is sterk symbolisch geladen. Het verwijst naar het Bijbelse sabbatjaar, waar elke 7 jaar de aarde rust werd gegund. Het houdt de belofte in van bevrijding voor de planeet en voor al wat erop leeft.
Schikkingen en symboliek
De onderstaande schikkingen zijn geïnspireerd op telkens een combinatie van een couplet van het lied en een stap in het project ‘7-sprong’.
De basis van alle schikkingen is een muur, opgebouwd uit losse stenen.
Wachters op de muur
Voor de wachters op de muur zou gekozen kunnen worden voor Gladiolen;
Gladiolen hebben meerdere bloemen aan een steel tot vaak wel 12 stuks waardoor ze apostelbloemen worden genoemd.
Apostelen in de bijbel waren richtingaanwijzers, boodschappers in dienst van God zoals ook de profeten.
In Jeruzalem lopen ook vandaag nog steeds wachters op de muren van de stad die hun stem verheffen en spreken tot Jeruzalem.
Of er kan gekozen worden voor gevorkte takken om de wachters te verbeelden. De vorm van de takken lijkt op een mens die de handen omhoog heft. Uit wanhoop over wat er gebeurd in de wereld of juist om hulp van boven te vragen?
Zeven coupletten, zeven stappen
Er volgen 7 coupletten met daarbij 7 schikkingen.
Aan elke schikking is een symbool toegevoegd passend bij het thema van het couplet.
1e couplet
Uit Laudato Si’ 19 – Schreeuw van de Aarde
‘…..dat wij ons pijnlijk bewust worden van wat er in de wereld gebeurt, zodat we ons dit persoonlijk aantrekken en leren inzien wat ieder van ons eraan kan doen.”
‘Nog heerst verhuld de slavernij
van man en macht: een maatschappij
die in haar schild het onrecht voert
van leven dat wordt ingesnoerd.
Maak, God, om Christus’ wil ons vrij’.
Schikking en symboliek
Glazen ballen als tranen:
2 lege glazen ballen – het verdriet om wat verloren gaat. 1 glazen bal met daarin een groene tak en mos – hoop: is de aarde nog te redden?
2e couplet
Uit Laudato Si’ 81-82 – Schreeuw van de Armen
‘De relatie van een Jij met een ander jij’
‘Nog duurt een ongelijk gevecht:
de sterke die zijn wil oplegt
aan de verliezer – op dood spoor
gaat hij verarmd de dagen door.
God, wie verschaft de zwakke recht?’
Schikking en symboliek
5-puntige ster staat symbool voor de mens.
Omwindt een cirkel met wit lint en de ster, gevormd van ijzerdraad, met mos.
3e couplet
Uit Laudato Si’ 217 – Ecologische economie
‘Als de uiterlijke woestijnen zich in de wereld vermenigvuldigen omdat de innerlijke woestijnen zo uitgestrekt zijn geworden, is de ecologische crisis een oproep tot een diepgaande innerlijke bekering.’
‘Nog wordt het gouden kalf vereerd
van nooit genoeg en altijd meer.
Maar schrijnend is het tegendeel:
de rekening voor ons teveel.
God, zegen wie het onrecht keert.’
Schikking en symboliek
Een eenvoudig balans gemaakt van simpele latjes en lijm. Het symbool voor het streven naar evenwicht in gelijkheid en gerechtigheid.
Hondsdraf, Chlechoma Hederacea, is een plantje dat groeit op zeer arme grond en draagt tijdens de bloei onopvallende lilapaarse bloemetjes;
de Hortensia, Hydrangea daarentegen bloeit met grote opvallende bloemen; hoe rijker de grond, hoe groter de bloeiwijze is.
4e couplet:
Uit: Laudato Si’ 11 – Eenvoudige levensstijl
Paus Franciscus pleit in Laudato Si’ , naar het voorbeeld van Franciscus van Assisi voor een herwonnen openheid voor het wonder van de schepping: een “ open houding van verbazing en verwondering voor de natuur en het milieu” zijn cruciaal als we willen leven vanuit die universele broederlijkheid die ons verbindt.
‘Nog heerst het drogbeeld van de staat:
er is een vijand die men haat,
nooit is een wapen sterk genoeg.
o God, bevrijd ons van de vloek
die eens geen leven overlaat.’
Schikking en symboliek
Tau-letter, symbool voor Franciscus van Assisi die door zijn levensstijl liet zien dat alle schepselen wonderlijk zijn, onmisbaar en gelijkwaardig zijn. Zijn streven: een leven in eenvoud en vrede voor alles en iedereen.
De letter Tau is is gemaakt van eenvoudige onbehandelde latjes om de eenvoud te benadrukken.
De letter is ‘aangekleed’ met zacht plaatmos een symbool van rust; en met Hondsdraf, Chlechoma Hederacea, een plant die de neiging heeft om met z’n lange uitlopers alles te omarmen wat het tegenkomt.
5e couplet:
Laudato Si 160: Ecologische opvoeding en onderwijs
Franciscus nodigt ons uit om te leren luisteren naar de schreeuw van de aarde en de schreeuw van de arme om ons in alle eerlijkheid de confronterende vraag te stellen: is dit de wereld die we aan onze kinderen willen nalaten?
Kinderen zijn de profetische spiegel van de toekomst: het is onze verantwoordelijkheid om hen een veilige en hoopvolle omgeving te bieden waarin ze kunnen opgroeien en kansen krijgen om zich te ontplooien. Leren wij luisteren naar de profetische, toekomstgerichte schreeuw van het kind? Durven wij het aan om onszelf te verliezen en zo het paradoxaal genoeg terug te redden?
– Marcus. 8 vers 35
‘Zie nog de mens die wordt bespot,
al is hij beelddrager van God,
zijn bondgenoot. Samaritaan,
ontrechte mens, leer ons verstaan
wat liefde is naar zijn gebod.’
Schikking en symboliek
Kinderen van de toekomst. Respect en eerbied voor de schepping doorgeven. Moeder Aarde die alle kinderen, groot of klein een liefdevol thuis biedt: van onschatbare waarde: Liefde is het leven!
Het hart is omwikkeld met de lange ranken van een sterk geurend kruid, Glechoma hederacea. Hondsdraf of Wondrank, Glechoma hederacea, zou gebruikt zijn om wonden te helen.
6e couplet
Uit: Laudato Si 215 – Ecospiritualiteit
‘De opvoeding zal ondoelmatig zijn en haar inspanningen onvruchtbaar, als men er niet voor zorgt ook een nieuw denkmodel te verspreiden betreffende de mens, het leven, de samenleving en de relatie met de natuur. Anders zal het consumptiemodel dat door de communicatiemiddelen en de doeltreffende marktmechanismen wordt doorgegeven, zich blijven ontwikkelen’
‘Nog zucht de schepping doodsbenauwd,
aan onze zorgen toevertrouwd.
Het spansel rond de aarde barst,
door mensenhanden aangetast.
Bekeer ons, God, tot haar behoud.’
Schikking en symboliek
Spiraal – het symbool dat staat voor geestelijke ontwikkeling (verandering van de mind-set van de mens), spiritualiteit.
7e couplet
Uit Laudato Si’: ons kompas voor onderweg
Hebben we de veerkracht en de verbeeldingskracht om onze taak te volbrengen? In elk geval hebben we sinds 2015 de hulp van een inspirerend document: de encycliek Laudato Si’ van Paus Franciscus, over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis, de aarde.
Alles is met elkaar verbonden, lezen we daar. Omdat de vraagstukken, verbonden met ecologie, gerechtigheid en vrede één geheel vormen, moeten we ze samen aanpakken. Zo’n gezamenlijke aanpak, heeft een naam: ‘integrale ecologie’
‘Nog houdt de kerk uw naam verdeeld:
wij maken ons van U een beeld,
gesneden uit ons eigen hout,
wij zoeken in onszelf behoud.
o God, geef dat uw Geest ons heelt.’
Schikking en symboliek
Samenkomen, vooruitkijken en plannen maken, doen we dus het best door te bouwen aan een veerkrachtige, duurzame en solidaire samenleving.
Dat is nodig voor de Aarde, voor onszelf, en zeker ook voor de vele mensen voor wie onze zieke wereld nu al een onherbergzame plek is geworden.
Eenheid in verscheidenheid; Eén voor de schepping!