De stilte van een tuin
Op 28 augustus wordt de vroege bisschop en kerkleraar Aurelius Augustinus (345-430) herdacht. Hij werd geboren in Hippo in Noord-Afrika. Augustinus heeft een belangrijk stempel gedrukt op het westers christendom. De levenshouding die hij zoekt en vindt, krijgt vorm in de kloostertraditie die hij sticht, de orde van Augustijnen en Augustinessen. Het is geen contemplatieve (beschouwende) orde, maar een zogenaamd actieve orde, waarin gebed en wereld samenkomen in het leven van alledag. Het ‘ora et labora’, bid en werk, vindt ook buiten de kloostermuren plaats. De ‘Confessiones’, zijn belijdenissen, zijn het meest bekend. Voor deze groene website is het van belang te bedenken hoe voor hem de tuin een plaats van stilte werd.
Augustinus
Hij vindt na een turbulent leven als klassiek geschoold en welsprekend geleerde volgens de overlevering zijn bestemming in de stilte van een tuin in Noord-Italië. Hij ervaart er God in de stilte van de tuin. Dit samengaan van een Godsontmoeting en het beeld van de tuin is even klassiek als inspirerend. Je kunt denken aan het paradijselijke verhaal waar Henoch wandelt met de Eeuwige of aan de ontmoeting met de ‘tuinman’ op paasmorgen.
Augustinus besluit zich te laten dopen door kerkvader Ambrosius en wordt voor velen, tot op vandaag, zelf een belangrijke gids. Hij beleeft de bekende schriftwoorden werkelijk lijfelijk: “Onrustig is ons hart, totdat het rust vindt in U.” Zijn moeder Monica is hem hierin voorgegaan. Zie de Hoofdfoto boven: Augustinus afgebeeld met de Latijnse tekst.
In het gedicht ‘In de tuin …” spreekt hij over zijn diepste roerselen, over zijn zoektocht naar God. God was er al die tijd, maar hij zág het niet.
Let op de zinnelijkheid van zijn ervaring: tastbaar, hoorbaar, voelbaar, ruikbaar, proefbaar:
” Op de plaats waar ik was, wanneer zocht ik u daar?
En U stond gewoon voor me!
Maar ik was van mijzelf weggelopen en kon mezelf niet meer vinden,
laat staan U! (…)
Maar wat heb ik lief als ik u liefheb?
(…)
… toch heb ik wel zoiets lief als licht,
zoiets als een stem en als een geur,
zoiets als voedsel en als een omhelzing,
als ik mijn God liefheb:
hij is licht en klank en geur en voedsel,
hij is de omhelzing van mijn innerlijke mens,
waar voor mijn ziel oplicht wat niet aan plaats gebonden is,
waar klinkt wat de tijd je niet afneemt,
waar een geur is die niet op de wind verwaait,
waar smaken niet minder wordt door eten,
waar omhelzing niet loslaat door verzadiging.
Dit heb ik lief als ik mijn God liefheb.”
(Aurelius Augustinus, zie pagina’s 1350/1351 in Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk)
De tuin van de zusters Augustinessen van Monica in Hilversum, genoemd naar de heilige Monica, de moeder van Aurelius Augustinus, kunnen we tot de groene kloosters rekenen. Deze zusters begonnen in 2013 een nieuw project: “ Cassella” met tuin en bos.
Bronnen
Voor groene kloosters, zie groenekerken.nl
Voor heiligen, zie heiligenkalender.nl
Voor kerk- en kloostertuinen, zie inspiratie-tuinen.nl
Tekst en foto’s Tini Brugge