Op 24 augustus is de gedenkdag van Bartolomeüs, een getuige van het eerste uur. Hij was een van de 12 leerlingen van Jezus. Als zodanig is hij belangrijk als beschermheilige van vele mensen en beroepen: van zwangere vrouwen en zenuwzieken tot leerlooiers, slagers en wijnbouwers. Dries van den Akker noemt op zijn heiligenkalender ondermeer het feit dat hij schutspatroon was van braambessen, koolplanten en moestuinen. Op afbeeldingen staat hij dikwijls afgebeeld met een snoeimes. Waarschijnlijk verwijst het mes vooral naar zijn marteldood. Ook met de braambessen zijn we in Nederland tegenwoordig minder blij. Ze zijn beeld van een teveel aan stikstof, de bramen zitten meestal ander, biodiverser leven in de weg. Hierna nog iets over die andere Bartolomeüs, van Constantinopel, die de groene patriarch wordt genoemd.

Koolplanten sluiten zich

Bartolomeüs is een typische oogstheilige, zijn vierdag wordt verbonden met de moestuin. Een volksverhaal zegt dat je op 24 augustus niet in de moestuin mag komen omdat Bartolomëus dan bezig is de kolen te sluiten. Sluitkolen, zoals rode, groene en witte kool, lijken in augustus aan een groeispurt te beginnen. Het is wonderlijk om te zien hoe snel zij zich sluiten. Zij lijken zich naar binnen te keren. De ‘sluitkool’ wordt beeld, of teken, van een nog verhulde toekomst. De volheid en smaak zal pas later, in de herfst en winter, openbaar worden en aan het licht treden. Wonderlijk om dit te zien en bij stil te staan.

Bartholomeüs I van Constantinopel

In de Oosters-orthodoxe kerken viert men Bartolomeüs op 11 juni. Een opvallende naamgenoot is de huidige Oecumenische patriarch Bartholomeus I van Constantinopel (vanaf 1991). Hij behoort tot de Griekse gemeenschap in Istanboel. Je kunt hem vergelijken met de huidige paus Franciscus voor het westerse christendom in Rome. Hij is bezorgd over het milieu en zet zich daarvoor in. In 2021 deed hij een dringende oproep om het leven op de planeet te redden. Hij deed die oproep samen met paus Franciscus en de anglicaanse aartsbisschop Justin Welby aan de maar liefst 1,8 miljard gelovigen die zij samen vertegenwoordigen. Hun oproep luidde aan iedereen, ongeacht ieders levensovertuiging:

“Luister naar de roep van de aarde en van de mensen die arm zijn.”

Bron: Heiligenkalender

Tekst en foto’s Tini Brugge