“Maria Lelie”

Op 15 augustus wordt de feestdag gevierd van Maria ten hemelopneming ofwel ‘Maria Hemelvaart’. Op deze dag worden in de kerkelijke traditie nog steeds ‘kruidenbundels’ (‘kruidwis’) gezegend. Het is leuk om er zelf een te maken. Hier iets over Maria en de kruidenbundels, ze getuigen van goede geur.

Geur die tot leven wekt

Volgens een volksverhaal overdekten geurende kruiden het sterfbed van Maria, de moeder van Jezus. Kruiden werden gebruikt bij het balsemen van haar lichaam, met name lavendel, marjolein, hysop, citroenmelisse, basilicum, rozemarijn en tijm. Bij elkaar 7 kruiden.

Thomas, één van de leerlingen, die de bijnaam ‘ongelovige’ Thomas kreeg, was er volgens die legende niet bij toen Maria stierf. Toen hij later, op de plek waar zij stierf, deze geuren aantrof, werd hij erdoor overweldigd. Ze herinneren hem aan God, die als goede geur in de ruimte aanwezig is en de ruimte zoekt maar niet te vatten is. Het is een geur die de doden bij het leven bewaart. Maria, die ruimte had gemaakt voor haar kind, en voor God, werd nu zelf opgenomen in de ruimte van de Eeuwige. Degene wiens goede geur alles doordrenkt en die kan doordringen tot in je diepste wezen.

Kruidenbundels, korenaren en bloeiende hei

Een kruidenbundel bestaat meestal uit 7 verschillende planten: twee broodgraansoorten, bijvoorbeeld tarwe en rogge, twee kruiden met een geneeskrachtige werking: zoals duizendblad (Achillea millefolium) en boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) en twee kruiden waarvan men dacht dat zij het onweer konden weren: alsem (Artemisia sp.) en koninginnekruid (Eupatorium cannabium), ook wel donderkruid genoemd. Met voegde daar als laatste ook het geveerde blad van de walnoot toe, dat uit zeven blaadjes bestaat en eveneens tegen bliksem zou beschermen.

Dat men kiest voor graan in de kruidenbundel is niet toevallig. ‘Maria Hemelvaart’ wordt ook wel “Onze Lieve Vrouwe halfoogst” genoemd omdat 15 augustus midden in de graanoogst valt. Men steekt enkele korenaren in de kruidenbundel om later de gewijde (gezegende) korenaren weer te voegen bij het zaaigoed. Immers, omstreeks 8 september, de feestdag van Maria Geboorte, begint men met de zaai van het wintergraan.

Het is tevens de tijd van bijen en bloeiende hei. Volkswijsheden verbinden Maria met deze periode van het jaar:

“Is Maria Hemelvaart helder en klaar, dan is het een goed honingjaar” 

“Tussen de Hoge Lieve Vrouw (15 augustus, Maria Hemel ten opneming) en de Lage Lieve Vrouw (8 september, Maria Geboorte) zijn de honingbijen weer op schouw.”

In Maastricht in de basiliek van O.L.V. ten Hemelopneming worden op 15 augustus voor de kruidwis (kroetwesj) alleen takjes van het boerenwormkruid gebruikt (Tanacetum vulgare).

De zusters Clarissen van het klooster San Damiano in Den Bosch maken kruidenbundeltjes met 7 kruiden: boerenwormkruid, duizendblad, citroenmelisse, ijzerhard (of wijnruit), marjolein, munt en salie. Zij zegenen deze bundeltjes in de vesperviering op 15 augustus, waarna alle zusters en bezoekers een geurig kruidenbundeltje krijgen.

Tekst en foto’s Tini Brugge

Bron

Zie voor een overzicht van zogenaamde Mariabloemen en -planten en hun betekenis inspiratie-tuinen.nl