Op 11 november vieren we vaak nog Sint Maarten. Jonge kinderen gaan zingend en bedelend langs de deuren als het donker is ingevallen om een beloning of traktatie. De gedenkdag gaat terug op een heilige van lang geleden, Martinus van Tours (ca. 316-397). Lichtjes en lampionnen horen erbij. Het feest draait om goedgeefsheid, om delen en barmhartigheid.

Het feest wordt soms verward met of verdrongen door Halloween, het Engelse, meer commerciële, populaire Halloween-feest aan de vooravond van Allerheiligen op 31 oktober, met verkleedpartijen en enge gezichten (een gezicht gemaakt van pompoen) die je een beetje bang moeten maken voor de doden.

Een mantel delen

Martinus van Tours was militair en, toen hij een bedelaar tegenkwam langs de weg, deelde hij zijn mantel door die in tweeën te snijden. Het herinnert aan het bijbelwoord: ‘als je twee mantels hebt, geef er één weg’. ‘s Nachts droomde hij dat de bedelaar Christus was, gedachtig het schriftwoord: ‘wat je aan de arme hebt gedaan, heb je aan Mij (Jezus) gedaan’. De droom bepaalde zijn keuze: hij verliet het leger en werd christen.

Men vertelde dat hij door het volk tot bisschop werd gekozen, hij was geliefd en populair. Maar hij wilde helemaal niet: hij loopt weg en verschuilt zich in een ganzenhok, maar die verraden hem met hun ‘gegak’.

Martinus werd tot heilig voorbeeld om zijn aandacht voor de armen, zijn afkeer van pracht en praal en zijn gehechtheid aan eenvoud. Als bisschop leefde hij als een monnik.

De Domkerk in Utrecht

Op de Domtoren in Utrecht staat een afbeelding van Martinus (nog hoog te paard) die zijn mantel deelt. De stad geeft rond 11 november extra aandacht aan hem. Zie voor inspiratie www.sintmaartenutrecht.nl .

Tjerk Ridder (www.tjerkridder.com) maakte een documentaire en een theatervoorstelling van zijn pelgrimage over het Martinuspad: vanaf Tours in Frankrijk via de Dom in Utrecht naar de Martinitoren in Groningen. De gedachte van het delen verbindt hij met het zoeken naar vrede en gerechtigheid voor een kwetsbare aarde. Tal van goede initatieven krijgen aandacht.

Boekweit

November is van oudsher de slachtmaand. Vee dat buiten geen voedsel meer vindt werd naar binnen gehaald om geslacht te worden. Voeren in de winter zou te kostbaar zijn: ‘Op Sint-Martijn slacht de arme zijn zwijn’.

Op de gedenkdag zelf was het gewoonte een daartoe vetgemeste gans te eten … Ook maakte men boekweitpannenkoeken of Sint-Maartenskoeken. Martinus zou de boekweit uit Frankrijk naar het noorden hebben gebracht.

Zie voor Martinus de heiligenkalender

Zie bijvoorbeeld ook voor het feest https://weetwatjeviert.nl/alle-feestdagen/sint-maarten/

Tekst en foto’s Tini Brugge